Verhaal zonder eind

Er zijn een aantal boeken verdwenen. Dat soort nieuws zet een mens altijd opnieuw weer aan het denken. Het ging om boeken die vlot gelezen werden, boeken ook over uiteenlopende onderwerpen. er waren romans bij, prentenboeken, misschien zelfs een paar naslagwerken. Een vreemd allegaartje dus. Geen lijn op te trekken. Waarom verdwenen dan precies die boeken, werden precies deze verhalen en inzichten uit de rekken verwijderd?
Het antwoord bezorgt me een wee gevoel in de maag: het ging om anderstalige boeken, meer bepaald Turkse en Marokkaanse vertalingen van oorspronkelijk Nederlandstalige werken. Wie kan zoiets nu ongewenst achten? Wie kan hier nu een probleem mee hebben? Een groep woorden die enthousiasmeert in zijn taal van oorsprong wordt vertaald en zo dus toegankelijk voor nog mee mensen  de bron van nog meer enthousiasme  en als aangenaam neven effect: herkenning, verbinding: "hey, wat jij vertelt maakte ik ooit ook mee"; "hey, die grap van jou is echt grappig. "
Dat er niks achter zit, zegt men. Een puur utilitaire beslissing. Maar het is niet omdat je er zogezegd niks mee bedoelde dat het ook niks betekent. In deze tijd, op deze plek, zulk een 'nuttige' daad stellen, heeft effect. Dan 'zeg' je iets.
Ik kan het niet goed vatten: we openen met veel bombarie een museum rond migratie, waar verhalen centraal staan, en tegelijkertijd nemen we onze hedendaagse migranten een hele hoop verhalen af.... Logica?

Diabolo!

Eindelijk gelanceerd, het diversiteitsspel Diabolo! En met succes! De dozen vliegen de deur uit. Het heeft wat voeten in de aarde gehad, maar we mogen trots zijn!  Diabolo wil de betrokkenheid, het draagvlak bij de deelnemers verhogen om werk te maken van diversiteit in hun organisatie. Diabolo helpt hen focussen op hoe en wanneer ze aandacht gaan schenken aan verschil in hun professionele context. Vanuit concrete vraagstukken denken ze na over welk beleid ze willen gaan voeren, welke keuzes ze zullen maken.

Wat weet een kind

Wat weet een kind van de wereld? Wat weet een kind van de grote uitdagingen waar we vandaag de dag voor staan?

Vaak meer dan je denkt. Dat heb ik dit weekend nog maar eens mogen vaststellen.

Pau en Siard waren bij de gelukkigen die mochten deelnemen aan de Kids ClimateConference in het Heijderbos in Nederland. Echt een fantastische ervaring voor een negen- en een tienjarige. Op vrijdag was er de officiele opening met lint doorknippen, kampvuur en drink. Op zaterdag was het vroeg opstaan geblazen om de hele dag inzet te tonen in niet minder dan 5 workshops: over het recyleren van glas, het werken met windenergie, het vertrouwen op lokale producten, het opruimen van zwerfvuil en nog meer. De kinderen mochten allerlei activiteiten uitproberen en moesten dan na elke workshop per groep een aantal stellingen of actiepunten formuleren. Die werden dan op zondagochtend voorgelegd aan een jury. Verder konden ze tussendoor genieten van gezonde maaltijden en de omringende natuur. Voor een aantal kinderen zat er ook een ontmoeting met Prinses Laurentien van Oranja in, de oprichtster van de Missing Chapter Foundation. Deze stichting doet iets bijzonders: ze tracht de vragen van kinderen te linken met de werkpunten van volwassenen. Het klimaat is daarbij een bijzonder aandachtspunt. Dat blijkt onder andere ook uit  het kinderboek dat Prinses Laurentien schreef: "Mr Finney". Pau en Siard hebben dat luisterboek al grijs gedraaid. Ze hadden dan ook vurig gehoopt met de schrijfster te mogen praten, maar dat lukte net niet.

Ikzelf mocht het allemaal van de zijlijn bekijken. Een paar gedachten kwamen daarbij in me op. Als het lukt om een vraagstuk zou ingewikkeld als het klimaat met kinderen te bspreken, waarom zou dat dan ook niet lukken met een moeilijk vraagstuk als migratie? Meer nog, eigenlijk zou dat moeten lukken. Ergens tijdens de pauze bladerde ik door een krant van vorige week en las een opinie van Els Keytsman (Vluchtelingenwerk Vlaanderen) en Karen Moeskops (Amnesty International). Zij vroegen zich af of we 15 jaar na de tragische dood vanSemira Adamu al wat wijzer zijn. Een beetje maar, zo blijkt. En een belangrijk punt dat ze daarbij maken is dat we er nog steeds niet in zijn geslaagd te kijken naar de grond van de zaak. We discusieren ons suf over het pro en con van migratie zonder te beseffen dat het daar eigenlijk niet aan ligt. We moeten het hebben over al die zaken die tot migratie leiden. Klimaat en de teloorgang daarvan is er daar één van.

Terwijl ik dan naar Siard kijk die met zijn nieuwe uit Sudan afkomstige vriend door het veld rent vraag ik me af of het volgende ook zou lukken: een Kids Migration Conference. Of nog beter: een Kids Global Issues Conference. Waar kinderen voorbij politiek en positionering worden gebracht. Waar ze via doe-activiteiten en een goed geleid gesprek leren zien hoe zaken op elkaar ingrijpen, hoe verhalen met elkaar verbonden zijn. Waar 'hier', 'daar' wordt en 'nu', 'dan'.

Migratieverhalen vandaag en morgen

Op 28/9 gaat eindelijk het langverwachte Red Star Line Museum open. Ik kijk er alvast naar uit er eens binnen te lopen. Ongeveer een jaar geleden nam ik met man en kinderen deel aan een van de smaakmakende wandelingen die het aftellen naar de feitelijke opening inluidden. We stapten van het Centraal Station tot een eindje voorbij het Mas, in de voetsporen van de migranten van toen, onderweg stilstaand bij flarden van hun verhalen. Die verhalen maakten toen een grote indruk op mij en op de kinderen. Wil je ze zelf ook lezen, surf dan even naar de site van Red Star Line.
Op Red Star Line is het dus nog zo een twee weken wachten, maar ook afgelopen weekend was er al een van migratieverhalen. Eind jaren 50 vertrok mijn schoonmoeder samen met haar moeder, zus en drie broers naar Canada. Zijzelf, haar moeder en zus keerden na enkele jaren terug, maar de broers bleven. Een van hen migreerde daarna zelfs  door naar Australië. Nu, na bijna 50 jaar, waren de broers en zussen voor het eerst opnieuw allemaal samen in Antwerpen, op een van hen na. Een heel bijzondere ontmoeting dus, met veel lachen, vertellen en vooral ook zingen. Een bezoekje aan het MAS en de expo Volksliekes gaf aan dat laatste nog wat extra voeding.
De verhalen die we aan tafel mochten horen zijn echt bijzonder. Er is in het leven van een migrant heel veel waar je je als niet-migrant moeilijk rekenschap van kan geven. Heel bijzonder is het ook om de spiegel te zien: 'migranten hier' versus 'migranten van hier'. En daarbij horend de complexiteit van ideeën als 'onze cultuur' en 'onze taal'. Het zal alvast bijzonder zijn om onze kinderen mee naar Red Star Line te nemen en hen vertellen over hun eigen stukje migratiegeschiedenis.

Terug naar school

Maandag 2/9. Iedereen weer naar school. Zelf neem ik een allerlaatste dag verlof. Niet om lui in de zetel te gaan liggen. Wel omdat ik afgesproken heb met 'partner in crime' Fanny Matheussen, om bij te praten, ideeën uit te wisselen, wilde plannen te maken. We delen een hoop irritaties en dromen, wat altijd weer zorgt voor een heel wat richtingen uit-meanderende woordenstroom. Maar op een 'bijzondere 'dag als deze hebben we natuurlijk wel een focus: onderwijs in Vlaanderen. We benaderen het verhaal vanuit onze professionele kennis en ervaring, maar natuurlijk is ook de persoonlijke dimensie aanwezig: we zijn beiden moeder van drie schoolgaande kinderen.
Ook een andere moeder worstelt die week met schoolkwesties, zo blijkt een paar dagen later. In de krant lees ik het verhaal van Kathleen Van Langendonck, mama van twee Brusselse ketjes. Ze heeft besloten haar jongste weg te halen van de 'kleurrijke' school waar die tot nog toe zat. De desillusie van de gekleurde school, zo heet dat. Het siert Kathleen dat ze de nuance niet uit de weg gaat. Ze vertelt een eerlijk verhaal van hopen en ervaren, komen en gaan. Diegenen die in de dagen daarna 'met haar verhaal aan de haal gaan', zijn altijd zo eerlijk niet. Een mooie repliek schreef wel Bart Eeckhout. Zelf blijf ik met een knoop in mijn maag. Ik struikel vooral over de aanhef van haar verhaal. Mijns inziens is het probleem met de vroegere school van Kathleen's zoon  niet dat ze kleurrijk is, ook al kopt de media precies dat. Het probleem van die individuele school is dat ze deel is van een systeem dat niet deugt, een onderwijscultuur die zienderogen veroudert.  Onze kinderen worden nog elke dag ondergedompeld in een systeem dat volledig op standaardisering gericht is en nauwelijks diversiteit of differentiëring toelaat. En dit de verregaande inspanningen en inzet van heel wat individuele leerkrachten en schooldirecties ten spijt. Alles blijft draaien om mainstreaming. We zijn dus echt toe aan een andere visie op onderwijs, zoals Ken Robinson een hele tijd geleden al aangaf. Want het wordt nu stilaan duidelijk dat binnen dit systeem teveel mensen 'lijden', niet enkel de 'zwakkere' kinderen, ook 'sterkere' kinderen én hun ouders.
Over sterke kinderen gesproken. Deze week hoorde ik er nog eentje. Eentje dat heel graag naar school wilde, en niet mocht. Eentje dat een toets af te leggen had, maar er niet geraakte. Ze heet Nazila, en is een van de kinderen betrokken bij de bezetting van een gebouw in de Troonstraat in Brussel. Luister even naar wat ze zelf, in vlekkeloos Nederlands, vertelt. Vreemd vind ik dat: in  dezelfde week dat Malala Yousafzai de Kindervredesprijs krijgt uitgereikt in Den Haag, maken we hier in Vlaanderen het schoolgaan van een ander kind onmogelijk.
Tenslotte, een belangrijk conclusie waar Fanny en ikzelf op onze eerste schooldag toe kwamen: goed onderwijs verbindt. Zij kroop meteen in haar pen en probeerde het concreet te maken. Je leest het hier.