woensdag 19 februari 2014

50 jaar migratie: tussen individu en structuur

De krant en weekbladen staan vol over 50 jaar migratie. Er valt me daarbij iets op. De meeste media brengen reeksen van persoonlijke portretten, tranches de vie. Op zich is daar niks mis mee, om een ingrijpend verhaal als migratie een herkenbaar gezicht te geven. Maar ergens voel ik dat het thema hiermee wordt teruggedrongen in ene sfeer van anekdotiek, human interest. En dat terwijl er structureel nog zoveel is, de uitdagingen metershoog.

 In een andere context ontspon er zich op mijn werkplek een discussie over hoe cultuurverandering samen gaat met structuur verandering en/of wat de verantwoordelijkheid van de niet formeel leidinggevende individuen daarin is. Ikzelf ben een groot voorstander van het stimuleren van autonomie en initiatief bij alle betrokkenen en op elk niveau, maar meer en meer bekruipt me ook het gevoel dat de balans niet meer in evenwicht is. Niet alles kan de verantwoordelijkheid van individuen zijn, niet alle kracht en verandering kan van daar komen. Als structuren ongewijzigd blijven, dan loopt het individuele willen en inzetten daar onvermijdelijk op stuk.

Daar denk ik ook aan wanneer ik ergens verborgen in de krant een bericht lees over het ontslag van Naima Charkaoui, directeur van de participatieorganisatie Minderhedenforum. Dit treft me sterk. Iemand die mij vaak geïnspireerd heeft met haar opinies en acties. Ik was het dan niet altijd helemaal met haar eens, maar ik waardeerde wel enorm haar vasthoudendheid, haar zin voor vooruitgang en voor een open en doorgedreven dialoog rond heikele thema's. Zo herinner ik me bv heel goed haar minderheidsstandpunt bij de publicatie van het rapport van de Ronde Tafels van de Interculturele Dialoog in 2010. Het betrof de hoofddoek, een thema waar ze ook later nog helder over zou blijven spreken, bv bij de afschaffing van het hoofddoekenverbod in Gent.

Een van de stemmen aan het woord in een van de artikelen over 50 jaar migratie is die van Sihame El Kaouakibi (Knack Focus) . Toevallig was ik net haar boek #Believe aan het lezen. Wat ruw en soms oneffen qua stijl, maar wel met een aantal scherpe en zinnige ideeën in. Ook zij heeft zo haar mening over de verhouding tussen cultuur, individu, structuur en verandering. Ze maakt met haar werk rond jongeren in elk geval haar overtuigingen waard, en dat is bijzonder inspirerend.

P.S. In het hele aanbod rond 50 jaar migratie niet te missen, de docu 'Het Land van Aankomst' van Rene Roelofs en Paul Scheffer. Slalommend tussen boosheid, humor, ontroering, verdriet, hoop en ongeloof.

zaterdag 8 februari 2014

Leiderschap

Bij de opleiding die ik volg hoort ook een coachingstraject rond 'leiderschap'. Dit stuk wordt begeleid door medewerkers van the Future Leadership Initiative. Zij publiceerden onlangs ook het boek ‘De leider in de spiegel’. Tussendoor kon ik er al wat in bladeren en nam ik er volgende ideeën  uit mee:

Allereerst werd ik geïnspireerd door het idee van het leiderschap in het team, de samenwerking in het collectief als het sturend principe (‘het is samen of het is niet’). Ik herken hierin echo’s van het (ecologisch)‘transitiedenken’, waarin de kracht voor wezenlijke en fundamentele verandering gevonden wordt in multi-partij en multi-level dialogeren. In tijden van elkaar snel opvolgende maatschappelijke verschuivingen en uitdagingen (‘VUCA’) is dit eigenlijk ook de enige gepaste leiderschapsvorm. Het laat je toe om druk te verdelen en kracht te genereren dankzij het inzetten op complementariteit. Op die manier kunnen organisaties echt ‘lerend’ en echte ‘responsief’ worden. In het boek blijf ik daarom hangen bij het hoofdstukje dat inzoomt op de metafoor van de jazzband. Ik voel me aangetrokken tot de daar omschreven principes:
  • Evenwichten creëren ipv controle grijpen
  • Erkennen van complexe samenhang
  • Multiperspectief werken
Dit sluit aan bij mijn eigen ‘leiderschapsideaal'. Ik  droom ervan een soort ‘verbindingsofficier’ te mogen zijn: iemand die over traditionele grenzen/hokjes heen mensen en ideeën verbindt en daardoor organisaties opnieuw een duidelijke en unieke hartslag kan meegeven, een hartslag die extern resoneert. Dit vooral door mensen aan te moedigen om volop in te zetten vanuit hun eigen expertise, datgene wat ze het beste beheersen. En door mensen te appelleren op hun verantwoordelijkheid tov het geheel en de anderen daarin.

Leiden betekent voor mij mensen meenemen in een verhaal, en hen daarbinnen de ruimte en de middelen geven om hun eigen deel op te nemen, hun eigen bijdrage te zien en te benoemen.  Deze ambitie resoneert voor mij ook met een uitspraak van Frank Van Massenhove over de noodzaak tot ‘alignement op waarden’. Klik hier voor het volledige interview met hem.